กลุ่มเกษตรผสมผสาน 4 หมู่บ้านห้วยหลาว
1. ชื่อกลุ่ม : กลุ่มเกษตรผสมผสาน 4 หมู่บ้านห้วยหลาว
2. ที่ตั้งและภูมินิเวศ :
2.1 ที่ตั้ง : นางบุญเตรียม ไชยรัตน์ เลขที่ 3 หมู่ 17 บ้านโนนชัยศรี ตำบลเขวาไร่ อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม
2.2 ลักษณะภูมินิเวศ :
ลักษณะนิเวศนาโคก เดิมมีสภาพเป็นป่า ชื่อว่า ป่าโคกผักกูด-โป่งแดง ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ เนื่องจากมีการชะล้างของหน้าดินสูงจึงมักจะใช้เป็นแหล่งเลี้ยงวัวควายของคนในชุมชน ต่อมาจึงเข้ามาอาศัยอยู่ในพื้นที่โคกมักจะตั้งบ้านเรือนในบริเวณที่ค่อนข้างมีความอุดมสมบูรณ์ของดินและแหล่งน้ำ แล้วใช้เป็นแหล่งปลูกพืชไร่ เช่น มันสำปะหลัง ข้าวโพด ฯลฯ แต่เมื่อมีความต้องการที่จะผลิตข้าวเพื่อกินและให้พอขายเป็นรายได้ จึงมีความพยายามปรับพื้นที่โคกหรือพื้นที่ป่าเดิมเพาะปลูกข้าว
ปัจจุบันในภูมินิเวศโคกจะปลูกข้าวเป็นหลัก อาศัยน้ำฝนในการทำนา พันธุ์ข้าวที่เหมาะสมควรเป็นพันธุ์ข้าวที่อายุสั้น และต้องการน้ำน้อย ส่วนการเลี้ยงสัตว์ จะมี 2 แบบ คือ นำวัวควายไปปล่อยทิ้งไว้ในป่าธรรมชาติ และเลี้ยงสัตว์ในแปลงของตน สัตว์เลี้ยงถือเป็นรายได้หลัก
3. ขนาดพื้นที่นาแปลงรวม : 3 งาน
4. ความเป็นมา :
ปี พ.ศ. 2543 สำนักงานปฏิรูปที่ดินจังหวัดมหาสารคาม เข้าไปจัดตั้งกลุ่ม โดยได้รวบรวมชาวบ้าน 4 หมู่บ้าน ประกอบด้วย บ้านห้วยหลาว บ้านห้วยหลาวเหนือ บ้านห้วยใหม่ บ้านโนนชัยศรี ซึ่งมีที่ดินอยู่ในเขตป่าโคกผักกูด-โป่งแดง ชื่อกลุ่ม เกษตรผสมผสาน 4 หมู่บ้าน มีสมาชิก 140 คน โดยมีเงื่อนไขต้องทำเกษตรผสมผสาน ส.ป.ก. ออกเอกสารสิทธิ์ ปี พ.ศ. 2545 ส.ป.ก. สนับสนุน การขุดสระ เครื่องสูบน้ำ การจัดระบบน้ำ และต้นไม้ให้กลุ่ม
ปี พ.ศ. 2548 สำนักงานปฏิรูปที่ดินจังหวัดมหาสารคาม ได้จัดสรุปบทเรียนเครือข่ายชาวบ้านที่อยู่ในเขต ส.ป.ก. รอบป่าโคกผักกูด-โป่งแดง 3 อำเภอ ประกอบด้วย อำเภอบรบือ อำเภอนาเชือก อำเภอวาปีปทุม 5 ตำบล ประกอบด้วย ตำบลเขวาไร่ ตำบลโนนแดง ตำบลหนองเรือ ตำบลนาข่า และตำบลดอนงัว และได้จัดตั้งเครือข่าย “โคกผักกูด-โป่งแดง” และในปีนี้กลุ่มได้ทำการผลิตแบบอินทรีย์
ปี พ.ศ. 2550 แกนนำเครือข่ายได้ไปอบรมเกี่ยวกับการแปรรูปข้าวกล้อง สามารถเพิ่มรายได้ จึงเกิดความสนใจ ส่งเสริมการปลูกข้าวอินทรีย์ ในเครือข่าย ในปี พ.ศ. 2552 มีผลผลิตจากการแปรรูปข้าว 3 สายพันธุ์ คือ ข้าวมะลิแดง ข้าวมะลิ 105 และข้าวหอมนิล
ปี พ.ศ. 2553 เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกภาคอีสาน จัดอบรมเทคนิคการพัฒนาพันธุ์ข้าวโดยมีวิทยากรมาจากจังหวัดยโสธร จึงเกิดความสนใจในการรวบรวมและพัฒนาข้าวพื้นบ้าน โดยเริ่มทำแปลงรวมจำนวน 1 ไร่ พื้นที่ของนางบุญเตรียม ไชยรัตน์ จนถึงปัจจุบัน
5. วัตถุประสงค์การจัดตั้งกลุ่ม :
1. เพื่อให้สมาชิกสามารถพึ่งตนเองได้ มีความเอื้ออาทรซึ่งกันและกัน
2. เพื่อพัฒนาความเข้มแข็งขององค์กรเกษตรกร
3. เพื่อผลิตเกษตรอินทรีย์บริโภคอาหารปลอดภัย
6. โครงสร้างกลุ่มและสมาชิก :
| ลำดับที่ | ชื่อ-สกุล | ที่อยู่ | ตำแหน่ง |
| 1 | นางบุญเตรียม ไชยรัตน์ | 3 ม.17 บ.โนนชัยศรี ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | ผู้ประสานงาน |
| 2 | นายบุญเรือง พรมดอนกลอย | 10 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 3 | นายหนูพัด พรมดอนกลอย | 88 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 4 | นายบุญศรี วงภาพ | 46 ม.7 บ.ห้วยหลาว ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 5 | นางสมบูรณ์ พรมดอนกลอย | 59 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 6 | นายเจริญ แสนยันต์ | 60 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 7 | นางสมบูรณ์ เที่ยงดีฤทธิ์& | 36 ม.10 บ้านป่ากุงหนา ต.โนนแดง อ.บรบือ จ.มหาสารคาม | |
| 8 | นายสมร ทะขุ่ย | 81 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 9 | นายทองดี แสนยันต์ | 20/1 ม.1 บ.นาเจริญ ต.โนนแดง อ.บรบือ จ.มหาสารคาม | |
| 10 | นางประนอม เทียงพาน | 30/1 ม.18 บ.นาเจริญ ต.โนนแดง อ.บรบือ จ.มหาสารคาม | |
| 11 | นางดำเนิน ชลชี | 20 ม.18 บ.นาเจริญ ต.โนนแดง อ.บรบือ จ.มหาสารคาม | |
| 12 | นางสามิตร เทียงมา | 54 ม.10 บ.ป่ากุงหนา ต.โนนแดง อ.บรบือ จ.มหาสารคาม | |
| 13 | นางกั้ง พายุ | 71 ม.18 บ.นาเจริญ ต.โนนแดง อ.บรบือ จ.มหาสารคาม | |
| 14 | นายบุญเหลือ จำปาดวง | 93 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 15 | นายบุญหลั่น เรืองเศษ | 121 ม.15บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือกจ.มหาสารคาม | |
| 16 | นายสมบุญ พรมดอนกลอย | 70 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 17 | นายสุกีรชัย ริศรี | 97 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 18 | นายชูชาติ ทบพวก | 105 ม.19 บ้านห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 19 | นางจริต ทบภักดิ์ | 4 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 20 | นายเติมศักดิ์ ทบวัน | 3 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 21 | นายไพรัช ทบภักดิ์ | 4 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 22 | นางอุไร แก้วลาด | 74 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 23 | นางบรรจง ทบภักดิ์ | 17 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 24 | นางสาวทองหล่อ ทบภักดิ์ | 13 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 25 | นางบุญมา กางโสภา | 95 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 26 | นายสมพร ชินวงศ์ | 3 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 27 | นางทองเดือน ทบวงศ์ | 32 ม.7 บ.ห้วยหลาว ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 28 | นายพงค์ ทบภักดิ์ | 24 ม.19บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 29 | นายคำผัน ทบภักดิ์ | 108 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 30 | นายบุดดา ทบพวก | 33 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 31 | นายบุญอุ ทบวงศรี | 18 ม.7 บ.ห้วยหลาว ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 32 | นางมา จำปาดวง | 30 ม. 7 บ.ห้วยหลาว ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 33 | นางประนอม เทียบเพชร | 65 ม.7 บ.ห้วยหลาว ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 34 | นางอำพร เขตชมภู | 117 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือต.เขวาไร่ อ.นาเชือกจ.มหาสารคาม | |
| 35 | นางคำขวน นามโพธิ์ | 18 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 36 | น.ส.วิรดา ทบวัน | 281 ม.15บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือกจ.มหาสารคาม | |
| 37 | นางอนงค์ วงษาสืบ | 69 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 38 | นายพรมมา มะราชสี | 41 ม.15บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 39 | นางสำราญ หมื่นไธสง | 4 ม.17 บ.โนนชัยศรี ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 40 | นางประไพ ทบศรี | 6 ม.17 บ.โนนชัยศรี ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 41 | นางอมร ศิริสมบัติ | 31 ม.17 บ.โนนชัยศรี ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 42 | นายสมพง ทบพวก | 24 ม.15 บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 43 | นายอุดม พรมดอนกลอย | 38 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 44 | นายคำเผ่า โพธิ์เกตุ | 145 ม.15บ.ห้วยหลาวเหนือ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือกจ.มหาสารคาม | |
| 45 | นางคำผัด แสนโคตร | 48 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 46 | น.ส.บัวพัน พรมดอนกลอย | 9 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 47 | นายสมหมาย แก้วลาด | 34 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 48 | นางกรรณิการ์ พัดทะอำพัน | 9 ม.7 บ.ห้วยหลาว ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 49 | นางมะลิวรรณ วงศรี | 47 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม | |
| 50 | นางประยูน เขตชมภู | 63 ม.19 บ.ห้วยใหม่ ต.เขวาไร่ อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม |
7. กิจกรรมของกลุ่ม :
1. ร้านค้าชุมชน
2. ธนาคารหมู่บ้าน
3. อนุรักษ์และฟื้นฟูป่า
4. อนุรักษ์และพัฒนาข้าวพื้นบ้าน
5. จัดสมัชชาเครือข่าย
6. อบรมเทคนิคการทำเกษตรยั่งยืน
8. ผู้รับผิดชอบ /ผู้ประสานงาน :
นางบุญเตรียม ไชยรัตน์ เลขที่ 3 หมู่ 17 บ้านโนนชัยศรี ตำบลเขวาไร่ อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม หมายเลขโทรศัพท์ 092-5708648
9. ผู้ให้ความรู้/ผู้สื่อสารเรื่องราวภายในกลุ่ม :
นางบุญเตรียม ไชยรัตน์ เลขที่ 3 หมู่ 17 บ้านโนนชัยศรี ตำบลเขวาไร่ อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม หมายเลขโทรศัพท์ 092-5708648
10. ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงาน :
1. แล้งต่อเนื่องยาวนาน
2. ไม่มีงบประมาณดำเนินงานในกลุ่ม ต้องรอหน่วยงานเข้ามาสนับสนุนงบประมาณ
3. คนในชุมชนไม่ให้ความสนใจการทำเกษตรยั่งยืน
11. แนวทางการทำงานและทิศทางการทำงาน/ความต้องการการสนับสนุนจากภายนอก :
1. หน่วยงานสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง และทันฤดูการผลิต
2. สนับสนุนความรู้
12. ความโดดเด่น :
กลุ่มเกษตรผสมผสาน 4 หมู่บ้านห้วยหลาว เป็นกลุ่มที่ทำการผลิตแบบอินทรีย์ ในชื่อเครือข่าย “โคกผักกูด-โป่งแดง” มีการศึกษาเรียนรู้การอนุรักษ์และพัฒนาพันธุ์ข้าวที่เหมาะสมกับพื้นที่นาโคก รวมถึงแปรรูปข้าวกล้องจำหน่าย