ลักษณะพันธุ์
เป็นข้าวเหนียวเมื่อเป็นข้าวสารจะมีสีดำครึ่งเมล็ด เมื่อหุงหรือนึ่งแล้วจะได้เมล็ดสีม่วงเข้มจนเป็นสีดำนิลตลอดเมล็ด เมื่อหุง หรือนึ่งแล้วมันจะเหนียวๆ เป็นยางติดมือ เป็นสีม่วงเข้มหรือดำนิล กลิ่นหอมเมล็ดนุ่ม
นอกจากนี้ ข้าวเหนียวก่ำใหญ่, ข้าวเหนียวก่ำน้อย ยังมีสารอาหารประเภทลูทีนและซีแซนทีน ในปริมาณมาก ช่วยป้องกันภาวะเสื่อมของจอตา และจอประสาทตาเสื่อมอย่างเฉียบพลันได้ รวมทั้งช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งชนิดต่างๆ
ความเชื่อ/ภูมิปัญญา
ข้าวก่ำเป็นพญาข้าว มีความเชื่อว่าถ้าปลูกข้าวก่ำในบริเวณ 4 ทิศในแปลงนา จะสามารถปกป้องรักษาโรคภัยที่จะเกิดกับพืชในนาได้ และช่วยให้ครอบครัวชาวนาที่ปลูกอยู่ดีเป็นสุข
ข้อมูลโภชนาการ
ข้าวก่ำน้อยประกอบด้วยไขมัน คาร์โบไฮเดรต ไฟเบอร์ วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี แคลเซียม เหล็ก รวมทั้ง โปรตีน และวิตามินอีอีกเล็กน้อย สารสีม่วงแดงของเปลือกหุ้มเมล็ดนั้นคือสารแอนโทไซยานิน และแกมมาโอไรซานอลและพบสารลูทีนสูงกว่าข้าวทุกชนิดที่ส่งตรวจ ลูทีนมีบทบาทในการป้องกันการทำลายกระจกตาจากแสงอัลตร้าไวโอเล็ต หรือแสง UV จากแสงอาทิตย์โดยลูทีนจะทำหน้าที่เป็นตัวกรองแสงที่เป็นอันตรายต่อเซลล์ ซึ่งช่วยในการชะลอหรือยับยั้งการเกิดต้อกระจกในผู้สูงอายุ
แหล่งอ้างอิง
ข้อมูลข้าวพื้นบ้านของกลุ่มอนุรักษ์และพัฒนาพันธุ์ข้าวพื้นบ้าน จังหวัดยโสธร
และกลุ่มข้าวหอมดอกฮัง จ.สกลนคร
และ https://www.technologychaoban.com/agricultural-technology/article_76337
