ลักษณะพันธุ์
มีขนใบแผ่นใบเล็กน้อย แผ่นใบมีสีเขียว กาบใบสีเขียว ข้อต่อใบสีม่วง ปล้องสีเขียว มีเส้นม่วง ยอดเกสรตัวเมียสีฟางขาว ยอดเกสรตัวผู้สีฟางขาว มีหางสั้น ลำต้นอ่อน ล้มง่าย กอตั้ง ความสูงของลำต้นยาว 143-154 เซนติเมตร ความยาวของแผ่นใบยาว 70 เซนติเมตร ความกว้างของแผ่นใบ 1.3 เซนติเมตร การแตกกอ 15-20 ต้น ใบธงเป็นแนวนอน ลักษณะรวงจับกันกระจาย คอรวงยาว 4-6 ฌวนติเมตร ก้านรวงอ่อน การติดเมล็ด 75-90% เมล็ดร่วงง่าย นวดง่าย จำนวนเมล็ด 230-262 เมล็ด/รวง ไม่มีขนบนเปลือกเมล็ด เปลือกเมล็ดสีแดงคล้ำอมน้ำตาล ความยาวของเมล็ด 1 เซนติเมตร ความกว้างของเมล็ด 0.3 เซนติเมตร รูปร่างเมล็ดเรียว ข้าวกล้องสีน้ำตาลอ่อนมัน เป็ฯท้องไข่ปานกลาง มีกลิ่นหอมเล็กน้อย ระยะเวลาออกดอก 114-125 วัน อายุการเก็บเกี่ยว 143-149 วัน ความมหัศจรรย์ของพันธุ์ข้าวพื้นเมืองของไทย ที่ค้นพบก็คือ ข้าวพื้นเมือง หลายพันธุ์ มีคุณสมบัติในการต่อต้านมะเร็งได้ดีเยี่ยม เช่น ข้าวเหนียวก่ำใหญ่,ข้าวเจ้ามะลิดำ, ข้าวเจ้าแดง, ข้าวเหนียวก่ำเปลือกขาว, ข้าวเหนียวแสนสบายและข้าวเหนียวสันปลาหลาด เนื่องจากข้าวกลุ่มนี้มีวิตามินอี(แกมมาโทโคไทรอีนอล) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยยับยั้งสารอนุมูลอิสระที่เข้าไปทำลายเซลล์ของร่างกาย ซึ่งกระตุ้นให้เกิด การตายของเซลล์มะเร็งชนิดต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยป้องกันการเกิดโรคกระจกตาเสื่อมในผู้สูงอายุ
การแปรรูป
ใช้แปรรูปทำขนมจีน เส้นสวย เหนียว นุ่ม และใช้ทำขนมปาด
แหล่งอ้างอิง
ฐานข้อมูลเบื้องต้นพันธุ์ข้าวอีสาน เอกสารประกอบงานมหกรรมเมล็ดพันธุ์พื้นบ้านอีสาน
เรียบเรียงโดย เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือก และชมรมศิษย์เก่าบูรณะชนบทและเพื่อน